Mijn dochter (6 jaar) speelt regelmatig met haar nichtje (7 jaar). Het zijn dikke vriendinnen. We merkten laatst dat de kinderen ook samen ‘doktertje’ spelen. Onze dochter neemt hierin duidelijk het voortouw en is heel nieuwsgierig naar seksualiteit. We hebben dit besproken met mijn schoonzus en zwager en maken er geen (groot) probleem van. Laatst kwam mijn schoonzus echter de kamer in. Ze zag nog net dat mijn dochter haar vinger liet ruiken aan haar nichtje, nadat ze die eerst in haar onderbroek in haar vagina had gestopt. Mijn schoonzus vond het niet leuk en heeft volgens haar eigen zeggen best fel gereageerd. Mijn dochter is vermoedelijk geschrokken en wil er niet met ons over praten. Wat nu?
Antwoord
Alles wat met lichamen en seksualiteit te maken heeft is voor de veel jonge kinderen interessant. Kinderen leren bovendien via hun zintuigen als de huid, ogen, mond en neus. Voelen, kijken bij zichzelf of bij andere kinderen en ruiken aan het lichaam hoort daarbij. Net zoals doktertje spel. Zolang kinderen geen gevaarlijke dingen doen en het vrijwillig gebeurt draagt het bij aan een gezonde seksuele ontwikkeling. Hierbij is het belangrijk dat kinderen leren waar de grenzen liggen. Dit ontdekken zij onder andere door reacties van opvoeders en van andere kinderen op seksueel getinte spelletjes.
Jullie dochter heeft tijdens haar verkenningstocht ontdekt dat haar vagina anders ruikt dan overige plekjes op haar lichaam. Dat hoort bij haar seksuele ontwikkeling. Natuurlijk is het aanraken of ruiken van een vagina niet ‘vies’. Maar niet iedereen vindt het fijn om die (ongevraagd) te ruiken. Je dochter kan dit dus niet zomaar in het bijzijn van anderen doen.
Socialiseren is een belangrijk element van (seksuele) opvoeding. Kinderen moeten leren dat lichamelijkheid en seksualiteit tot het zogenaamde privédomein behoort. Hierin geef je als ouder vaak al het voorbeeld. Onder andere als je de deur van de wc dicht doet of een nieuwe broek past in het pashokje in plaats van midden in de winkel. Daarnaast kun je als opvoeder hierover praten. Leg je dochter uit dat er een verschil is tussen openbaar en privé zodat mensen prettig met elkaar kunnen samenleven. Mensen hebben (ooit) ‘afgesproken’ dat sommige dingen niet ‘netjes’ zijn om te doen waar anderen bij zijn: plassen, je geslachtsdelen aanraken maar ook boeren laten of snot aan een stoel afvegen. Vraag of je dochter nog meer voorbeelden weet. Zij herkent vast wel iets wat zij niet prettig zou vinden als een ander dit doet waar ze bij is.
Maak samen afspraken over wat er bij jullie thuis op verschillende momenten en plekken mag of niet mag. Zo kan zij zelf mee denken over de sociale regels in huis. Let op: de regels gelden dus ook voor de overige (volwassen) gezinsleden. Daarnaast kun je de afspraken af en toe herhalen, bijvoorbeeld als je merkt dat een gezinslid zich er niet aan houdt. Humor is hierbij een leuke manier om elkaar te corrigeren.
Als je dochter op dit moment (nog) niet wil praten over wat er gebeurd is bij haar tante laat je het even rusten. Ze is vast geschrokken van de reactie. Laat haar wel merken dat jij het gedrag van je dochter begrijpt. Benadruk dat het op zich natuurlijk helemaal niet raar is om je eigen lijf aan te raken of te ruiken. Je dochter hoeft zich hiervoor dan ook niet te schamen of zich hierover schuldig te voelen. Het kan ook helpen als je er spelenderwijs op terug komt door samen een van de volgende boekjes over lichamelijkheid te lezen:
- Het Lijfboek. Bette Westera & Philip Hopman. Uitgeverij Gottmer.
- Bloot!? Ellen van Liebergen & Dagmar Stam. Uitgeverij Pimento.
- Wat is seks? Vragen van jonge kinderen over lichamelijkheid en seksualiteit. Channah
Zwiep. Uitgeverij SWP.