Afscheidsrede prof Kees de Hoog: Is het gezin op weg naar het einde?
Kees de Hoog op 18 oktober 2007 bij zijn afscheid als hoogleraar Gezinssociologie aan de Wageningen Universiteit :: “Daar wordt altijd weer Duitsland … de donkere jaren van Duitsland … bijgehaald. Men roept ook voortdurend: Nederland is vol, Nederland is overvol. Maar een land waar eigenlijk geen jeugd meer aanwezig is – dat zeg ik wat geforceerd – maar is geen prettig land om in te leven. Bovendien lukt het niet om deze proble … om die bevolking via migratie op te lossen.”
‘Actieve gezinspolitiek hard nodig’ (Luister naar audiofragment)
Omroep Gelderland – Gelders Nieuws – Uitgegeven: 18-10-07 12:03 – Laatst gewijzigd: 19-10-07 08:30
WAGENINGEN – De overheid moet het krijgen van kinderen stimuleren, ook al ligt dat politiek gevoelig. Dat zegt hoogleraar Gezinssociologie Kees de Hoog aan de Wageningen Universiteit vandaag in zijn afscheidsrede. Volgens De Hoog holt het aantal gezinnen achteruit en moet de overheid ingrijpen om de toenememde vergrijzing te keren. De Hoog denkt aan een hogere kinderbijslag en betere voorwaarden om werk en gezin te combineren. Frankrijk en Zweden boeken volgens De Hoog succes met een actieve bevolkingspolitiek.
BEVOLKING – Actief gezins- en bevolkingsbeleid noodzakelijk
Politiek en bedrijfsleven moeten belemmeringen wegnemen zodat mensen het ouderschap kunnen combineren met werk en inkomen. Bovendien moet het taboe op een actief bevolkingsbeleid door de overheid worden doorbroken. Op die manier zou de daling van het aantal gezinnen in Nederland kunnen worden gestopt. Bij ongewijzigd beleid is het niet denkbeeldig dat het gezin uiteindelijk daadwerkelijk op weg naar het einde is. Dat zegt prof.dr. Kees de Hoog, hoogleraar Gezinssociologie aan Wageningen Universiteit bij zijn afscheid op 18 oktober.(Persbericht Wageningen UR, 17 oktober 2007) Lees verder …
Actief gezins- en bevolkingsbeleid noodzakelijk
Wageningen Universiteit – Nieuws&Agenda – Nieuwsbericht – Nummer 073 – 17 oktober 2007
Politiek en bedrijfsleven moeten belemmeringen wegnemen zodat mensen het ouderschap kunnen combineren met werk en inkomen. Bovendien moet het taboe op een actief bevolkingsbeleid door de overheid worden doorbroken. Op die manier zou de daling van het aantal gezinnen in Nederland kunnen worden gestopt. Bij ongewijzigd beleid is het niet denkbeeldig dat het gezin uiteindelijk daadwerkelijk op weg naar het einde is. Dat zegt prof.dr. Kees de Hoog, hoogleraar Gezinssociologie aan Wageningen Universiteit bij zijn afscheid op 18 oktober.
In zijn afscheidsrede, Is het gezin op weg naar het einde?, schetst prof. De Hoog, naast een aantal demografische ontwikkelingen een aantal sociaal-culturele invloeden die er toe bijdragen dat de terugloop van het aantal gezinnen in Nederland in een stroomversnelling geraakt. Tussen 1971 is het aantal eenpersoonshuishoudens verdubbeld, van 17 naar circa 34 procent, en te verwachten is dat dit percentage in 2050 op kan lopen tot boven de veertig. Tegelijkertijd is het aantal echtparen met kinderen teruggelopen van 52 procent in 1971 naar 22 procent in 2004.
Jeugdperiode
Eén van de oorzaken van de terugloop is de aanzienlijke toename van, wat De Hoog noemt, de jeugdperiode. Dat betekent dat het moment waarop mensen een gezin stichten – naar de huidige definitie: een leefverband van één of meer volwassenen die de verantwoordelijk dragen voor de verzorging en opvoeding van één of meer kinderen – wordt uitgesteld.
Een verklaring voor de langere periode van het “samen jong zijn” is het hogere opleidingsniveau, vooral van vrouwen. Daarnaast vindt een aantal hoogopgeleide vrouwen dat een loopbaan niet te combineren is met kinderen en stellen de serieuze relatie uit. Naast de loopbaan speelt ook de “begeerlijke levensstijl” een grote rol. Het grote genieten staat centraal, met veel cultuur en vakanties.
Prof. De Hoog wijst erop dat kinderloosheid voor bredere groepen in de samenleving een nastrevenswaardig ideaal kan worden waarbij groepen met een lagere sociale status dit cultuurgoed overnemen van de hogere sociale klassen. Hij vreest nog voor een ander negatief effect: het optreden van een minister van Jeugd en Gezin in het huidige kabinet. De grotere aandacht van de overheid voor gezin en opvoeding noemt hij een goede zaak, maar een onbedoeld effect kan zijn dat de staat het ouderschap problematiseert. Dat kan twijfelaars afschrikken van het nemen van kinderen.
Een andere oorzaak dat mensen later dan voorheen een gezin stichten ligt meer in het sociaal-economische vlak. Het opvoeden van kinderen is relatief duur. En bovendien werkt de huizenmarkt voor starters belemmerend om passende woonruimte voor een gezin te vinden.
Overheidsbeleid
Prof. De Hoog pleit onder meer voor hogere kinderbijslag. Hij wijst erop dat Nederland van de rijke landen in de Europese Unie in de onderste regionen staat waar het gaat om de hoogte van de kinderbijslag. Bovendien beveelt hij een veel actievere bevolkingspolitiek aan waardoor het weer aantrekkelijk wordt om kinderen te krijgen. Dat is ook nodig om de komende vergrijzing beter op te vangen, vindt hij. Hij wijst in dit verband op de Scandinavische landen en Frankrijk waar zo’n actieve politiek succesvol is.
Het gevaar van het hedendaags hedonisme
|
|
De Gelderlander – 19 okt 2007, 03:27
Hoogleraar gezinssociologie Kees de Hoog heeft gisteren na 37 jaar afscheid genomen van Wageningen Universiteit. Hij is 65 en gaat met pensioen. Met De Hoog vertrekt een fenomeen uit Wageningen
Hij heeft een vakgebied dat onverminderd in de belangstelling staat.
En hij heeft daarover altijd graag en vaak met de pers gepraat. Dat maakt gezinssocioloog Kees de Hoog tot een van de bekendste Wageningse hoogleraren. In de Aula van Wageningen Universiteit sprak hij gisteren zijn afscheidsrede uit. Met een waarschuwing aan het adres van de regering dat het gezin dreigt onder te sneeuwen.
Dat is niet goed voor Nederland, is zijn stellige overtuiging. We worden met z’n allen steeds ouder en iemand zal het werk moeten doen. “Immigranten zijn best goede mensen, maar het is moeilijk om een fit te maken”, stelt hij. ” Soms gaat het goed. In de VS zijn de Russische joden vreselijk goed ingeburgerd. Maar bij de Italianen heeft het wel vijf generaties geduurd. Dat is een lange, moeizame weg.” De regering moet ophouden ouderschap te problematiseren en actie ondernemen om het krijgen en grootbrengen van kinderen aantrekkelijker te maken, betoogt hij. “Ik zeg niet dat we fokpremies moeten instellen, maar probeer een beleid te voeren dat man-, vrouw- en kindvriendelijk is. Wat kinderbijslag betreft, bevindt Nederland zich van de oude leden van de Europese Unie in de onderste regionen. Alleen Spanje en Italië zitten lager.”
Niet dat hij een CDA- of een ChristenUnieman is. De Centra voor Jeugd en Gezin die minister Rouvout voorstaat, vindt hij juist bijdragen aan het problematiseren van het ouderschap. “Ik ben links-liberaal”, zegt hij. “Wat ik belangrijk vind, is dat mensen in vrijheid een keuze kunnen maken. Daar zit nu een verborgen dwang, waardoor die vrijheid soms ontbreekt. Zo is de kinderopvang niet voldoende, de tijden waarop we werken niet, in veel takken van het bedrijfsleven wordt de parttime baan niet serieus genomen en in ziekenhuizen en andere zorginstellingen moeten vrouwen en mannen met kinderen ’s nachts werken.”
Doe daar nou eens wat aan, geeft hij het kabinet bij zijn afscheid mee. De hoge huizenprijzen voor starters spelen ook een rol. “Je moet al tweeverdiener zijn om die te kunnen betalen.”
Maar het grootste gevaar schuilt volgens De Hoog in de groeiende groep oudere, academisch opgeleide jongeren die bewust kinderloos blijven, die kinderen als hinderen zien. “Met een levensstijl die je met hedonistisch kunt typeren. Niet als scheldwoord bedoeld, maar men geniet optimaal van het leven. Het vrij besteedbaar inkomen is hoog, men heeft nog geen huis gekocht. Dan zie je veel theaterbezoek, buitenshuis eten, twee vakanties, redelijke auto’s.”
Een levensstijl die 15 procent van de Nederlanders erop nahoudt. Volgens het CBS wordt dat 25 procent. “Op zich prima, maar het kan zijn dat een olievlek ontstaat”, is de vrees van De Hoog. “Dat de hbo-vrouwen en -mannen volgen. En als de lijn doorzet naar mensen met mbo, hebben we een heel groot deel van de bevolking dat afziet van kinderen.”
‘Echte gezinspolitiek is taboe’
Katholiek Nieuwsblad ~ Kort ~ geplaatst: woensdag, 17 oktober 2007, 15.40 uur
Gerichte bevolkingspolitiek en het tegengaan van echtscheiding is absoluut noodzakelijk, maar taboe in Nederland. Dat zegt hoogleraar gezinssociologie Kees de Hoog in een interview met Katholiek Nieuwsblad bij zijn afscheid in Wageningen. Met zijn emeritaat vervalt ook de leerstoel gezinssociologie.
Volgens De Hoog moet Nederland een voorbeeld nemen aan Frankrijk en Noorwegen die met gerichte maatregelen het geboortecijfer hebben verhoogd met het oog op het demografisch evenwicht.
Dat steeds meer vrouwen ervoor kiezen geen kinderen te krijgen noemt de hoogleraar “een demografisch rampscenario”. Het overheidsbeleid verliest zich in politiek correct denken en feministische ideologie. Dat betreft niet alleen de arbeidsdwang voor vrouwen, maar ook echtscheiding. Gebroken huwelijken lijmen “mag in Nederland niet”. “Dat is betuttelend en gaat in tegen de eigen vrije keuze. Maar men gaat voorbij aan de schade die echtscheiding veroorzaakt”, aldus De Hoog. (KN)
|
Sharon Dijksma, PvdA-staatssecretaris voor Onderwijs (verantwoordelijk voor opvoeding en onderwijs van kinderen tot 12 jaar) |
|
‘…Mijn grootste angst is steeds geweest opgeslokt te worden door het systeem waardoor je niet meer in staat bent te kijken naar wat zich in de samenleving afspeelt.’ ….’Ik ben misschien een mislukt student, maar ik hoop dat mensen over een aantal jaren zeggen dat ik een geslaagd kamerlid ben.’ Theorie is wel aardig, maar in de praktijk red je het daar niet mee, heeft ze geconstateerd. De schat aan ervaring die ze nu opdoet kan een papiertje niet compenseren. Bron: Jongste kamerlid Sharon Dijksma heeft ‘moordbaan’ (UT-Nieuws nr. 13, 6 april 1995) |
Als ik het gezicht zie van staatssecretaris Sharon Dijksma met haar dodelijke glimlach. (Steeds bozer) Die luistert naar niemand, want ‘zo is het en zo hoort het’. Met haar politiek correcte flauwekul en haar wereld volgens Bartjes…” Even is het stil. “Ja, dat mag u opschrijven.”
Het einde van het gezin?
In zijn afscheidsrede als hoogleraar gezinssociologie luidde Kees de Hoog gisteren in Wageningen de noodklok. Politieke correctheid weerhoudt beleidsmakers ervan te doen wat ze zouden moeten doen.
– KN 42 – Ed Arons – 19 oktober 2007
Ed Arons
Toen professor Kees de Hoog gisteren in Wageningen zijn afscheidscollege gaf, markeerde dat het einde van de leerstoel gezinssociologie, die daar – met een onderbreking van enkele jaren – sinds 1948 gevestigd is geweest. “Onbegrijpelijk”, verzucht De Hoog, wiens rede de geladen titel droeg ‘Is het gezin op weg naar het einde?’. De scheidende hoogleraar is te genuanceerd om die vraag met ‘ja’ te beantwoorden, maar hij onderbouwt wel een pleidooi voor een actieve bevolkingspolitiek – een beleid dat het aantal geboorten stimuleert.
Meer kinderen
“Bevolkingspolitiek is in ons land nog steeds een taboe, en ik zal er wel weer op worden aangevallen. De term herinnert te sterk aan nazi-Duitsland.” Ook hoort men nog een echo uit de jaren ’50. “Toen was er – met veel minder inwoners dan nu – sprake van overbevolking. Plus leefde bij sommigen de angst dat de katholieken met hun grote gezinnen de macht zouden overnemen. Een angst die nu leeft ten aanzien van de moslims. Maar ook daar zien we met iedere nieuwe generatie het aantal kinderen afnemen.”
Volgens De Hoog kunnen we een voorbeeld nemen aan Frankrijk. “Daar leidde een verhoging van de kinderbijslag de afgelopen jaren tot een stijging van het geboortecijfer met een kwart. En in een land als Noorwegen draagt een langer ouderschapsverlof bij tot een stijging.”
|
|
Foto: Eljee Bergwerff |
|
|
|
|
|
Prof. Kees de Hoog: “Huwelijksrelaties herstellen mag niet in Nederland. Dat is betuttelend en gaat in tegen de eigen vrije keuze.” |
|
|
|
Rampscenario
Dat er iets moet gebeuren, maakt zijn afscheidsrede wel duidelijk. Van de eenpersoonshuishoudens zijn niet veel geboorten te verwachten. In 1971 vormden die huishoudens 17 procent van het totaal, in 2004 was dat aantal 34 procent en het CBS verwacht voor 2050 een percentage van boven de 40! Daarbij komt het groeiend aantal vrijwillig kinderloze vrouwen. Het CBS verwacht van de generatie geboren tussen 1972 en 1976 dat een op de vijf bewust of onbewust kinderloos zal blijven. In sommige yuppenwijken in de grote steden ligt dat percentage al rond de 45. “Voor deze meest hoogopgeleide mensen staan carrière en het grote genieten centraal”, blijkt volgens De Hoog uit onderzoek waar hij zelf bij betrokken was. “In hun hedonistische levensstijl is geen plaats voor kinderen. Het kan zijn dat deze trend ‘doorzakt’ naar mensen met een MBO-opleiding. Zoiets gebeurde al eerder ten aanzien van het traditionele gezin. Ook toen was de vrouw de spil van de veranderingen.” Een demografisch rampscenario.
Volgens De Hoog wordt het beleid door heel veel vooroordelen en taboes bepaald en door politiek correct denken en sluit het daarom vaak niet aan bij de werkelijkheid. Van de kennis van hemzelf en zijn collega-hoogleraren aan andere universiteiten maakt de overheid nauwelijks gebruik, en enkele jaren geleden is ook de Gezinsraad opgeheven. “Laatst hoorde ik op de radio een mevrouw over de waarde van strafkampen…” Z’n intonatie spreekt boekdelen. “Als ik het gezicht zie van staatssecretaris Sharon Dijksma met haar dodelijke glimlach. (Steeds bozer) Die luistert naar niemand, want ‘zo is het en zo hoort het’. Met haar politiek correcte flauwekul en haar wereld volgens Bartjes…” Even is het stil. “Ja, dat mag u opschrijven.”
Lijmen
Geboortepolitiek is taboe. Maar ook het voorkomen van echtscheiding is onbespreekbaar. “Annette Heffels is een voorloper. Zij meldt vanuit haar ervaring als relatietherapeute dat in veertig procent van de gevallen de huwelijksrelatie hersteld kan worden. Maar in Nederland mag dat niet. Dat is betuttelend en gaat in tegen de eigen vrije keuze. Terwijl we op andere gebieden, neem roken, kennelijk wel mogen betuttelen, vanwege de schade aan de gezondheid. Men gaat voorbij aan de schade die echtscheiding veroorzaakt. Allereerst bij kinderen.
|
|
|
|
|
Recente onderzoeken van Ed Spruijt en van Jaap Dronkers tonen aan dat het om een probleem gaat, een gróót probleem: met schooluitval, drugsgebruik, alcohol… En dat in alle lagen van de bevolking. En naast de schade aan de kinderen kost echtscheiding de samenleving jaarlijks miljarden: minder inkomsten van de fiscus, ziekteverzuim, bijstandsuitkeringen, meer woningen, meer auto’s op de weg.”
Ziet De Hoog een oplossing? “De overheid zou minsten een experiment moeten financieren om te trachten huwelijken die niet duurzaam ontwricht zijn te lijmen. Maar dan moet eerst dat taboe doorbroken worden. En moet de knop om bij heel wat – goede – hulpverleners, want die vinden hun taak als therapeut al geslaagd als de partners elkaar niet de hersens inslaan.”
Rouvoets centra
Maar De Hoog moet toch blij zijn met een eigen minister voor Jeugd en Gezin? En met Rouvoets Centra voor Jeugd en Gezin? Want vorig jaar nog klaagde hij in KN over de versnippering van de hulpverlening… De Wageningse hoogleraar aarzelt, zoekt eerst in zijn broekzak naar een nieuw pakje sigaretten. “Die Centra voor Jeugd en Gezin zijn een stap in de goede richting, ook al zal dat hier en daar nog wel een stammenstrijd opleveren.
|
|
|
|
|
Maar ik vind dat de minister met zijn aanpak onnodig het gezin problematiseert, terwijl het in de meeste gezinnen met de opvoeding best wel goed gaat. Het effect kan zijn dat jonge mensen aarzelen met het krijgen van kinderen als dat zoveel problemen met zich meebrengt.”
Daarnaast heeft De Hoog vragen als ‘wie bemannen die centra?’, ‘wanneer kom je op de lijst van probleemgezin?’ ‘welke norm wordt er gehanteerd?’. “In hoeverre mag je in Nederland nog een eigen levensstijl hebben? Ik denk dan bijvoorbeeld aan de christenen, aan de gristenen.”
Huis uit
De overheid laat zich te veel leiden door de feministische gedachte dat vrouw en aanrecht niet samengaan. Die ideologie speelt in op de trend die moeders belangrijker acht voor de arbeidsmarkt dan voor de opvoeding van hun kinderen. “En dan die onzin dat nuljarigen beter gesocialiseerd zouden worden in een crèche… Ik noem mezelf progressief liberaal, maar ik heb begrip voor iemand als Nell Coumans (van Grootgezin.nl –ea), die pleit voor maatschappelijke waardering voor de moeder als opvoeder. Mensen horen in vrijheid te kunnen beslissen. Veel vrouwen zijn het niet eens met de politiek correcte lijn van ‘de vrouw het huis uit’.
|
|
|
|
|
Die druk is er bij arbeidskrapte. Is die voorbij, dan zijn zij de eersten die er weer uitvliegen”, schampert De Hoog. “Als ouders zaken zelf kunnen regelen, leidt dat tot grotere tevredenheid. Dat is bijvoorbeeld het sympathieke van het idee van de ChristenUnie voor een financieel rugzakje per kind in plaats van subsidie voor kinderopvang. Ouders kunnen dan zelf uitmaken wat ze doen. Ook al weet ik natuurlijk dat zo’n maatregel de eigen visie dient dat vrouwen thuis horen te blijven.”
Volgens prof. Kees de Hoog zijn gezinnen die deel uitmaken van een hechte geloofsgemeenschap goed af. “Die zeggen ‘De Heer maakt ons gelukkig’, maar als socioloog zie ik hoe zij opgenomen worden in een gemeenschap en daar hulp van ontvangen. Die zijn beter af dan een geïsoleerd gezin in Ommoord. Vroeger – volgens het NIDI tot aan de jaren ’70 – had je de grootfamilie. Kinderen hadden meer opvoeders naast de eigen ouders en de ouders kregen steun en waar nodig correctie. Als je nu een corrigerende opmerking maakt, is het oorlog.
Vroeger kwam de huisarts echt aan huis en kwam de pastoor of de kapelaan op huisbezoek. Dat is allemaal weggevallen en maakt het gezin kwetsbaar. Een tegenbeweging naar meer samenhang? Die zie ik helaas niet, maar is wel nodig.”
Hoogleraar: we maken een probleem van het ouderschap
Provinciale Zeeuwse Courant – door Saskia Wassenaar – 20 okt 2007
WAGENINGEN – Het ouderschap wordt geproblematiseerd. De centra voor jeugd en gezin die minister André Rouvoet van Jeugd en Gezin wil oprichten dragen hieraan bij.
Dit stelt hoogleraar Kees de Hoog bij zijn afscheid van de Universiteit Wageningen. De gezinssocioloog is 65 jaar en gaat met pensioen. Hij hield gistermiddag zijn afscheidsrede.
“Als de regering al uitdraagt dat opvoeden zo vreselijk moeilijk is en we zien om ons heen alle problemen, waarom zouden we ons dat dan op de hals halen, denken veel mensen”, meent de hoogleraar.
De Hoog verwelkomt de extra aandacht van de overheid voor gezin en opvoeding, maar vindt dat het kabinet ervoor moet waken mensen die twijfelen over het krijgen van kinderen, af te schrikken.
Het aantal gezinnen in Nederland loopt rap terug.
De afgelopen 36 jaar is het aantal eenpersoonshuishoudens verdubbeld naar 34 procent en het aantal echtparen met kinderen afgenomen van 52 naar 22 procent.
Een en ander is vooral een gevolg van de groeiende groep vrouwen met een academische opleiding. Die stellen het krijgen van kinderen veelal uit. Daarna vindt een aantal een loopbaan niet goed te combineren met een serieuze relatie, laat staan kinderen.
Een eveneens groeiende groep hoogopgeleide vrouwen én mannen wil een luxe levensstijl met veel uitgaan en vakanties niet opgeven, weet De Hoog.
De hoge huizenprijs waarmee starters op de woningmarkt geconfronteerd worden, helpt niet echt.
De gezinssocioloog adviseert het kabinet om naast emancipatiebeleid een bevolkingsbeleid te voeren, zoals onder meer de Scandinavische landen en Frankrijk dat al doen.
Met maatregelen als een flinke verhoging van de kinderbijslag, eventueel een bedrag bij de geboorte en uitgebreidere verlofmogelijkheden.
De Hoog: “En we moeten veel zorgvuldiger met verschillende vormen van opvang omgaan.”
De scheidende hoogleraar realiseert zich dat bevolkingsbeleid een omstreden woord is. “Maar daarin is Nederland een typisch land. Anders dan elders wordt hier altijd meteen de vergelijking met Hitler-Duitsland getrokken.”
Gezinnen verdienen aandacht overheid
BN/DeStem – door dr. Kees de Hoog – Zaterdag 20 oktober 2007
De hoeksteen van de samenleving, het traditionele gezinstype, is als enige acceptabele gezinsvorm bijna verleden tijd. Een van de belangrijkste veranderingen is de gewijzigde maatschappelijke positie van vrouwen en moeders.
De kiem van de belangrijkste veranderingen met betrekking tot huwelijk en gezin wordt eind jaren zestig gelegd. Voorlopers zijn een beperkte groep hoogopgeleide jongeren, veelal woonachtig in de hoofdstad. Onder hen wordt het bon ton zich te verzetten tegen gezagsdragers, instituties en conventies. Er wordt ook geëxperimenteerd met liefde en seksualiteit. Huwelijk en gezin worden beschouwd als verouderde instituties, die bovendien vrouwonvriendelijk zijn en haar emancipatie belemmeren. Alternatieve samenlevingsvormen doen hun intrede.
In de jaren zeventig treden er meer veranderingen op. Er zijn heftige discussies over het al dan niet toestaan van abortus. De ‘grote leugen’ verdwijnt uit de echtscheidingswet. Het aantal echtscheidingen neemt toe. Ook is door de groeiende economie de vraag naar arbeidskrachten groot. Het is een van de redenen dat moeders de arbeidsmarkt betreden en daardoor het opvoedingsklimaat verandert.
Het aantal meerpersoonshuishoudens neemt tussen 1971 en 2004 sterk af: van 83 naar 66 procent van alle huishoudens. Het aandeel echtparen met kinderen daalt van 52 naar 22 procent. De belangrijkste oorzaken voor de afname van de meerpersoonshuishoudens zijn de langere levensduur en de gewijzigde patronen bij het verlaten van het ouderlijk huis (samenwonen, uitstel van duurzame relaties).Ook neemt het aantal scheidingen toe.
Belangrijker voor de beantwoording van de vraag of het gezin op weg naar het einde is, zijn niet de kwantitatieve, maar de sociaalculturele ontwikkelingen. De periode van het samen jong zijn beperkt zich niet meer tot de leeftijd waarop de volwassenheid wordt bereikt. Bij sommigen wordt deze periode pas afgesloten als men ver in de dertig is. Een van de oorzaken hiervan is de verhoging van het opleidingsniveau en daarmee samenhangend de onderwijsdeelname. Daarbij komt dat serieuze relaties worden uitgesteld. Bij velen gaat de studie en het behalen een diploma voor. Uit een onderzoek naar kinderloosheid is gebleken dat een aantal vrouwen met een hoge opleiding van mening is dat hun loopbaan niet met kinderen te combineren is. Zij stellen de serieuze relatie uit en ook het krijgen van kinderen. De toename hiervan heeft niet alleen met de loopbaan te maken, maar bovenal met een kennelijk begeerlijke levensstijl. Het grote genieten staat centraal. Het is niet denkbeeldig dat groepen met een lagere sociale status dit patroon overnemen.
Er kan nog een ander effect optreden. In het kabinet Balkenende IV is een minister van Jeugd en Gezin (Rouvoet) benoemd. Het gezin verdient het om in materiële en immateriële zin aandacht van beleidsvoerders te krijgen. Maar een te sterk problematiseren van het ouderschap door de staat, kan een averechts effect hebben op de beslissing om kinderen te krijgen.
– Dit artikel is een bewerkte versie van de rede die dr. Kees de Hoog hield bij zijn afscheid als hoogleraar Gezinssociologie in Wageningen.
‘Ouderschap wordt geproblematiseerd’
De Gelderlander – door Saskia Wassenaar – 18 oktober 2007
WAGENINGEN – Ouderschap wordt geproblematiseerd. De centra voor jeugd en gezin van minister Rouvout dragen hieraan bij. Dit stelt hoogleraar Kees de Hoog bij zijn afscheid van Wageningen Universiteit.
De gezinssocioloog is 65 jaar en gaat met pensioen. Hij hield donderdagmiddag zijn afscheidsrede.
“Als de regering al uitdraagt dat opvoeden zo vreselijk moeilijk is en we zien om ons heen alle problemen, waarom zouden we ons dat dan op de hals halen?”, vraagt De Hoog. Hij verwelkomt meer aandacht van de overheid voor gezin en opvoeding, maar vindt dat het kabinet ervoor moet waken dat het twijfelaars afschrikt.
Het aantal gezinnen in Nederland loopt rap terug. De afgelopen 36 jaar is het aantal eenpersoonshuishoudens verdubbeld naar 34 procent en het aantal echtparen met kinderen afgenomen van 52 naar 22 procent. Vooral een gevolg van de groeiende groep vrouwen met een academische opleiding. Die stellen het krijgen van kinderen eerst veelal uit. Daarna vindt een deel een loopbaan niet goed combineren met een serieuze relatie, laat staan kinderen. Voor een eveneens groeiende groep hoogopgeleide vrouwen én mannen speelt een rol dat die een luxe levensstijl met veel uitgaan en vakanties niet willen opgeven, weet De Hoog. De hoge huizenprijs waarmee starters op de woningmarkt geconfronteerd worden, helpt niet echt.
De hoogleraar adviseert het kabinet om naast emancipatiebeleid een bevolkingsbeleid te voeren, zoals onder meer de Scandinavische landen en Frankrijk dat al doen. Met maatregelen als een flinke verhoging van de kinderbijslag, eventueel een bedrag bij de geboorte en uitgebreider verlofmogelijkheden. “En we moeten veel zorgvuldiger met verschillende vormen van opvang omgaan.”
De Hoog realiseert zich dat bevolkingsbeleid een omstreden woord is. ” Maar daarin is Nederland een typisch land. Anders dan in die andere landen wordt hier altijd meteen de vergelijking met Hitler-Duitsland getrokken.”
|
Gezinnen verdienen aandacht overheid |
|
Hoogleraar: we maken een probleem van het ouderschap |
|
‘Ouderschap wordt geproblematiseerd’ |
|
Het gevaar van het hedendaags hedonisme |
|
|
Het einde van het gezin? |
|
‘Actieve gezinspolitiek hard nodig’ |
|
Actief gezins- en bevolkingsbeleid noodzakelijk |
|
‘Echte gezinspolitiek is taboe’ |
|
‘Echte gezinspolitiek is taboe’ |